แม่น้ำแควน้อยหรืออีกชื่อคือแม่น้ำไทรโยคเป็นแม่น้ำสายสำคัญสายหนึ่งทางภาคตะวันตกของประเทศไทย เกิดจากลำน้ำใหญ่สามสายจากเทือกเขาตะนาวศรี ได้แก่ แม่น้ำบีคี่ใหญ่ แม่น้ำซองกาเลีย และแม่น้ำรันตี ไหลไปรวมกันที่ด้านใต้ของด่านสามสบในเขตอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี จากนั้นไหลผ่านเขตอำเภอทองผาภูมิ อำเภอไทรโยค และอำเภอเมืองกาญจนบุรี
แล้วจึงไหลไปรวมกับแม่น้ำแควใหญ่กลายเป็นแม่น้ำแม่กลอง มีความยาวประมาณ 330 กิโลเมตร สองฝั่งแม่น้ำเป็นภูเขาสูงชัน มีการสร้างเขื่อนวชิราลงกรณกั้นแม่น้ำแควน้อยที่อำเภอทองผาภูมิ มีเนื้อที่ผิวน้ำ 353 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนในท้องที่อำเภอสังขละบุรีและอำเภอทองผาภูมิ จุดชมวิวแม่น้ำแควน้อยที่สวยที่สุดในเมืองกาญจนบุรี โอบล้อมด้วยขุนเขา และความเขียวขจีธรรมชาติตัดกับท้องฟ้าที่สดใส ครั้งแรกที่พบเห็น ต่างพากันตะลึงไปพักนึงถึงการรังสรรค์ความงามของธรรมชาติ หากใครกำลังหาสถานที่พักผ่อนในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ที่นี้เหมาะมากสำหรับการนั่งมองดูวิวทิวเขา แควที่เกิดในเขตจังหวัดกาญจนบุรี เรียกว่า แควน้อย หรือ แควไทรโยค
ทั้งสองแควนี้ไหลมาสมทบกัน ณ ตำบลปากแพรก อำเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี กลายเป็นแม่น้ำใหญ่เรียกว่า แม่น้ำแม่กลอง ไหลผ่านอำเภอเมือง อำเภอท่าม่วง ตำบลท่าเรือ อำเภอท่ามะกา จังหวัดกาญจนบุรีมายังอำเภอบ้านโป่ง อำเภอโพธาราม อำเภอเมืองราชบุรี เข้าเขตอำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงครามไปออกอ่าวไทย
ลักษณะภูมิประเทศตามเส้นทางที่แม่น้ำแม่กลองไหลลงมาตั้งแต่ต้นน้ำนั้น อาจแบ่งลุ่มแม่น้ำแม่กลองออกได้เป็น ๒ บริเวณ คือ บริเวณแม่น้ำแม่กลองตอนบนและตอนล่าง โดยเริ่มแต่เขตอำเภอเมืองกาญจนบุรีที่ลำน้ำแควใหญ่และแควน้อยไหลมาบรรจบกันขึ้นไปยังที่สูงในเทือกเขาที่เป็นต้นน้ำเป็นเขตลุ่มแม่น้ำกลองตอนบน ส่วนบริเวณที่เป็นแม่น้ำแม่กลองตอนล่างคือสองฝั่งแม่น้ำแม่กลองจากเขตอำเภอเมืองกาญจนบุรีไปจนออกอ่าวไทย